Ai qua bên Tây nhắn dùm Bảo Đại
Cây mô cao thì trèo lên thịt cồ
Vực mô sâu thì vọt xuống trầm mình
Đừng vác xác về nước tử hình có khi
Ai về Bích La Đông lòng đau ruột xót
Ai về Văn Hòa khỏi hậm hực thù Tây
Mồ mã cha ông xe xới, xe cày
Bao nhiêu hồn oan nước mắt, trăm đắng
Ngàn cay căm thù.
Ai đi theo Tây bỏ bầy con dại
Đứa dắt, đứa bồng thảm hại lắm trời ơi.
Anh đi theo Tây gây cảnh khốn cùng
Vợ anh ở nhà đợi gạo hỏi anh có
Đau lòng không anh ?
Anh nghe chi lời ngoa truyền của giặc
Nghe chi lời xuyên tạc của lũ chó săn
Cụ Hồ rộng lượng ai bằng
Anh coi tỉnh mình, vừa rồi phóng thích một trăm
tên líng ngụy cho về làng với vợ con.
Anh đi theo Tây việc cấy việc cày em đành xếp lại
Nuôi mẹ già con dại vất vả tấm thân
Răng anh cứ yên tâm rứa đặng
Để em đây chịu tiếng mang lời khổ chưa.
Anh đi lính khổ đỏ, khổ vàng anh cho là sang là đẹp
Thầy mẹ ở nhà bị kìm kẹp hai vòng
Phần thì sưu cao thuế nặng, phần thì
Công nợ chưa xong
Em ở nhà cắt thuê cấy mướn, tình nghĩa
Vợ chồng chi anh.
Anh ra đi hy sinh cảm tử
Em ở nhà vô phụ nữ cứu thương
Nước mình mình phải đảm đương
Sả chi phường túi cơm giá áo mình chỉ một
Đường ấm no.
Anh đi theo Tây thì hóa ngây hóa dại
Anh đi theo Tây phản lại đồng bào
Cờ treo đồn giặc anh đứng nghiêm chào
Anh không mắc mưu của nó,
Lấy người đâu đánh mình.
Anh qua Tây bẻ bánh mì rơi rớt
Bưng tách cà phê ngơ ngác mày châu
Ăn ri là ăn thảm uống ri là uống sầu
Phần thương con phần nhớ vợ biết đâu mà về.
Anh đi Tây không thương thầy nhớ mạ
Không thương vợ nhớ con
Trên đầu anh đội mũ lính Sài gòn
Vai mang khẩu súng miệng nói toàn a-lê.
Bác với chúng mình như tình phụ tử
Bác hy sinh suốt đời để phụng sự quốc dân
Với tác phông liêm chính kiệm cần
Khoan hồng đức độ muôn dân được nhờ.
Bạc đồng là bạc Lang Sa
Khi chìm lật đật lấy mà hết đâu
Ít hơn muốn lặn cho sâu
Nổi lên đụng vấn bề đầu chết toi.
Bạc Đồng đường kẻ thương người ghét
Bạc Bác Hồ kẻ vét người thu
Thằng Tây bắt được thì ra ở tù
Bảp vệ bắt được, ta nói bạc chiến khu gởi về.
Bảo vệ chi anh mà xưng là bảo vệ
Thùng đậu xanh bác Bả, hũ gạo chú Tăng
Con gà chị Hải, cái chậu chị Lan
Anh đang tâm vét sachk để xôm làng xiêu điêu.
Bọn Việt gian lòng lang dạ thú
Rút gươm vàng trừ lũ nó đi
Ai cho vàng lộn với chi
Nuôi ong tay áo, lâm nguy nước nhà.
Bụng mắc da nên lòng khó biết
Lòng mình cương quyết, không biết dạ họ làm sao
Hởi người bảo vệ kia ơi
Sao không theo da vàng máu đỏ, mà theo
Cái bọn tóc quắn mũi cao rứa hoài.
Chàng ra đi hy sinh dũng cảm
Thiếp ở nhà vào hội giáo viên
Để xứng danh nam nữ binh quyền
Giặc xâm lăng chàng vung gương diệt hết
Nạn mì chữ thiếp xin nguyền trả xong.
Chàng ra đi Tây đầu dây mũi đạn
Thiếp ở nhà nước cạn xuống khe bắt cá
Nước đầy lên rừng hái rau má rau mưng
Khuyên cho chàng ăn thiếp nhin chứ đừng theo Tây.
Chẳng thà mất con không thà mất nước
Cúi đầu lạy mẹ cho con nhẹ bước ra đi
Phân con là phận nam nhi
Rủi không may con chết, mẹ ngờ lên ngon
Quốc kì con mang.
Chồng người đánh giặc sông Lô
Chồng em thỏ đế rang ngô cháy quần
Cỏ vàng bà cất bà thu
Không đưa ra mưa súng đạn để diệt
Quân thù sói lăng.
Có vàng đem giúp mau đi
Miễn là nước mạng không lo mất vàng.
Con thơ trao lại mẹ già
Để mẹ đi họp kẻo mà trời khuya
Con hiếu thảo buộc lòng phải nể
Con trung thành việc nước phải cùng toan
Đừng vội than thở gian nan
Phải dang tay gìn giữ giang san giống nòi.
Cuộc kháng chiến đến ngày cầm cự
Cùng nhau ta quyết giữ xóm làng
Không cho lũ giặc nghên ngang
Bom, mìn, lựu đạn, sẵn sàng chờ bây.
Cụ Hồ Chí Minh vì tinh nhân loại
Lãnh đạo đồng bào đánh bại thực dân
Thương anh nên phải phân vân
Khuyên anh quay súng rửa hờn cho dân.
Đây lon muối rang sẵn sàng trên bếp
Đây ấm nước dài sắp xếp bên lưng
Hể nghe xã huy động dân công
Cần mai hay cần mốt ta xung phong đi liền.
Điệu làm trai như danh là một trang
Quân từ đáng bạc mày râu
Gặp phong trào cách mạng lên cao
Anh hô hào cổ động bấy lâu
Cớ làm sao hôm nay cơ quan đồ
Bể anh phản phúc quay đầu theo Tây.
Đồn Ba dôc Việt Minh còn lấy được
Thì bót xà lom em cũng coi thường.
Đời người xát xát xây xây
Cu ly chết hết vì Tây, vì Tàu
ĐI về người ốm kẻ đau
Ngắt ngơ ngất ngưởng như tà chuối te.
Đực bại, Nhật hàng, Anh, Mỹ bãi binh
Hoàn cầu reo dậy ủng hộ chính phủ
Hồ Chí Minh vững bền.
Đức Bảo Đại thoái vị giao chính sự cho Việt Minh.
Chị em mình ơi tính sao cho thuận tình thuận lý cho
Chồng đầu quân giải phóng hy sinh diệt thù.
Đường xa anh có thấu không
Sông kia nước chảy động lòng em đây
Em ngồi đan áo giải khuây
Mong sao anh bỏ súng Tây anh về
Em ở nhà lấy cày, lấy cuốc làm bầu làm bạn
Anh ra đi lấy súng lấy đạn làm vợ làm con.
Em cất giọng hò đưa đò vào bến
EM đưa từng chuyến vận chuyển vô ra
Đò qua bến Trấm đò lại Đông hà
Đò vô đến cứ lòng thiết than nghĩa tình
Em ở nhà lấy chiếu lấy màn làm bạn
Anh ra đi lấy súng lấy đạn diệt Tây
Em ở nhà báo hiếu với mẹ với thầy
Bát cơm ngon em nấu, dọi nước đầy em bưng.
Em ngồi ôm sợi tơ vàng
Thương chàng lùng sục đêm ngày
Mẹ thương, cha xót hao gầy vì anh.
Gà thôn vừa gọi rạng đông
Ta cùng trâu đã ra đồng cày chiêm
Nước nhà đang lúc ngã nghiêng
Nhà nông cũng chẳng bỏ quên ruộng đồng.
Gấm thêu nỗi nhớ ruộng đồng
Em may chiếc áo cho chồng đi xa
Biển thùy gió lạnh mưa sa
Áo em ủ kín thịt da cho chồng
Gió đưa kẻo kẹt cành tre
Em ngồi tựa cửa bên hè quay tơ
Đời người được mấy giấc mơ
Chàng mơ chinh chiến em mơ bóng chàng
Chàng đi xây đắp giang sang
Vì dân, vì nước, vì chàng vì em
Lửa hồng còn cháy trong tim
Thực dân còn muốn chỏn dim dân ta
Thì chàng còn phải xông pha
Em còn cố gắng tăng gia cấy cày
Quay quay cho bánh xe quay
Để tơ óng chuốt em may áo choàng
Ngày về chiến thắng vinh quang
Bỏ công em đợ, bóng chàng chàng ơi.
Ham chi một chai rượu chát, năm bảy lát mì Tây
Anh đi mộ lính để mẹ thầy ai nuôi !
Hạt gạo em cắn làm đôi
Nữa cho chàng đáng giặc, nữa em nuôi mẹ già.
Hò khoan anh chị em ơi
Đường đi phục vụ leo đèo núi quanh
Ăn rồi bát cháo đậu xanh
Thấy chị bước khỏe, thấy anh bước đều
Hò khoan ta nhắn cùng nhau
Trồng thêm đậu lạc trồng nhiều sắn khoai.
Kể từ ngày Nhật giang ra
Quân Trung Hoa lấn tới
Đồng bào ta ơi hãy sắm khi giới cho sẳn dàng
Mai kia kẻ địch lấn sang
Mau theo cờ đỏ sao vàng tiến lên.
Kể từ ngày quan sai, sứ sức
Anh ra chầu chực ở lính khổ vàng
Tưởng là trả nợ giang san
Ai hay đâu anh làm tay sai cho đế quốc
Thịt nát xương tan một mình
Lỡ bước theo Tây biết thân này lưu lạc
Nghe tin Cách mạng thắng mạnh ở Thượng Lào.
Thắng to ở Mỹ Chánh
Nghĩ mà sợ không biết mất xác khi mô
Nên anh cũng muốn về với chính phủ Cụ Hồ
Nhưng nghe nói về thì bị tình, bị tội
Nên anh còn lưỡng lự chần chừ đây em
Mồ cha tám kiếp thằng Quyền
Mi vu oan cho dân khổ, tau nguyền giết mi.
Mùa lên rộn ra tiếng cười
Xóm thôn vui vẻ mọi người ấm no
Trăng lên vang rộn tiếng hộ
Em về dệt vải anh lo trồng rau.
Mưa lâm thâm ướt đẩm lá hẹ
Em thương người dầu dãi đấu tranh
Mai ngày kháng chiến hoàn thành
Thương người dâu dãi, tuổi xuân em chờ.
Ngó lên “ Xê ca “ biệt tăm mù mịt
Ngó về mặt trận thấy giặc quy hàng
Em đến đây xa xã xa làng
Cho em vô du kích hay vệ quốc đoàn tùy anh.
Ngón lên trời tàu bay phấp phới
Ngó về Đồng Hới xe điện vô ra
Anh cứ đi đừng bận bịu việc nhà
Mai ngày thống nhất em lên ga đón chờ.
Ngó lên bàn thở tổ quốc khói trầm nghi ngút
Ngó lên đài chiến sĩ hồi hộp lá gan
Đêm nằm tức giận bọn tham tàn
Vong linh hồn chiến sĩ ủng hộ cho Vệ quốc đoàn tiến lên.
Nhìn lên chiến khu thấy anh em ở nơi
Sương mù cực khổ
Ngó về đồng bằng thấy máu chiến sĩ lụy đồ lòng đau
Búng bay ơi không xem trước ngó sau
Cứ theo chân giặc Pháp bắn giết nhau sướng gì.
Nước cạn thiếp xuống roọng mò tôm bắt cá
Nước nậy thiếp lên đồng liếm rau má rau mưng
Xin chàng nghĩ lại thiếp mừng
Một hai ba bốn xin đừng theo Tây
Phải trắng đen đôi đườg đã rõ
Lòng dân ta lyoon thương nhớ bác Hồ
Dẫu rằng biển cạn non khô
Ngàn năm công đức Bác Hồ còn ghi.
Phụ nữ thanh niên co quyền lo liệu
Đánh Nam dẹp Bắc có 25 triềun đồng bào
Nơi mô có giặc tiến vào
Ta thề quyết tử, gian lao sá gì.
Quốc kêu than vì mang hồn Tổ Quốc
Kẻ xa nhà vương vít quê hương
Con chim lạc lối lầm đường
Nợ giang sơn còn nặng, ngãi cang thường nghĩ răng ?
Ru em ngủ đi thôi
Để mẹ đi học kiếm đôi ba vần
Làm cho tròn phận công dan
Dựng xây đất nước góp phần ấm no
Chữ i cho đến chữ tờ
Dạy ba bốn lượt ai ngờ nhớ ngày.
Rừng xanh ai nhuộm nên xanh
Má hồng ai nhuộm mà nên má hồng
Rừng xanh lấy núi làm chồng
Má hồng em muốn lấy chồng thương binh
Sản xuất, tăng gia Đảng ta kêu gọi
Làm ra khoai ló dân được ấm no
Đinh ninh lời Bác dặn dò
Thêm khoai thêm ló ăn no diệt thù.
Sáu năm hòa bình con mình sáu tuổi
Ôm còn vào lòng nhớ buỗi tiến đưa
Ngày chia tay dưới bóng cây dừa
Anh đi đã khuất em chưa muốn về
Sông xanh nước chảy mấy dòng
Lòng anh có khác chi lòng anh đâu
Hai ta gươm búa mặc dầu
Cũng chung tổ quốc cùng cầu nước non
Súng liên thanh đồng thanh súng nổ
Đồng bào Nam Bộ máu đổ xương tan
Nóng lòng sôi sục lá gan
Để chàng ra đi giúp nước đánh tan quân thù
Súng Mút – cơ – tông em bồng cũng nổi
Quả lựu đạn em ném cũng xa
Yêu cầu chính phủ lấy lính đàn bà
Em ra tòng quân giết giặc, cho anh ở nhà hậu phương.
Tám mươi năm nay bị giặc Tây đè sọ
Nay cờ đỏ sao vàng phấp phới giang sang
Nghĩ đến thằng Tây sôi sục lá gan
Chị em ơi tiến lên diệt giặc thịt nát xương tan quản gì.
Thiếu chi rau mà ăn rau xoạc xoạc
Thiếu chi bạc Cụ Hồ mà dùng bạc Đông Dương
Thiết chi người thương mà thương thằng dân vệ
Thiếu chi người tử tế mà lấy thằng Tây
Mai này nước nhà độc lập thì mày tính sao ?
Tuổi xuân xanh ta thề hy sinh đền nợ nước
Anh xách gươm đi trước, em lần lựt theo sau
Có lẽ nào lấp mặt cúi đầu
Tòng quân vang dội lẽ nào em dám ngơ.
Xách nón le te vành che khuất mặt
Gặp nơi chúng bạn em không dám đặt chân người
Vợ người bảo vệ anh ơi
Xa xôi thấy những lời ấy không ?
Xứng dáng như người thanh niên
Súng mang đạn vác
Tay mờ quy lát
Tay lại mờ cò
Muốn giành độc lập tự do
Đem sức trai ra mặt trận xông pha diệt thù.
(Nguồn: "Văn học dân gian Quảng Trị"- Tập 1 - Sở văn hóa; Thông tin thể thao; Thư viện Quảng trị 1922)