3. Vợ ngoan làm quan cho chồng
Ngày xữa, có hai vợ chông người tiều phu sống heo hút trong một túp lều giữa rừng. Hàng ngày người chông vào rừng đốn củi, người vợ đi hái cau. Cuộc sống của họ vô cùng đạm bạc. Người vợ hiền lành, giàu lòng thương người, ngược lại anh chồng có tính cộc cằn và đa nghi.
Một hôm, chị vợ ở nhà nấu khoai, định bụng đợi chồng về ăn. Bỗng một đoàn người xuất hiện. Thì ra nhà vua và đoạn hộ giả đi ngang, vì quá khát nước, họ dừng chân vào túp lều nghỉ. Chị vợ hảo tâm mời mọi người uống nước, tiện đưa rổ khoai ra mời khách. Lát sau, mọi người tạ ơn lòng tốt của chủ nhà rồi lên đường. Đoàn người vừa ra đến cổng trước thì anh chồng trở về bằng cổng sau. Thấy ly chén ngổn ngang, vỏ khoai đầy rổ, anh chồng hỏi han sự tình. Đang đói bụng, lại nghe vợ đại khách cả nồi khoai, anh ta dang tay đánh bốp vào mặt vợ. Hoảng quá, chị la lên. Chẳng may đoàn người đi chưa xa, nghe tiếng kêu tưởng có biến vội quay lại. Nhìn thấy người đàn bà mặt đỏ đừ, nước mắt lưng tròng, nhà vua hỏi:
- Chẳng hay có chuyện gì xảy ra với nhà chị vậy?
Người đàn bà khôn ngoan, lễ phép đáp:
- Dạ thưa, chồng con vừa đi làm về, nghe có khách đến mà chỉ tiếp thước thôi thì giận dỗi bảo: “ Tại sao trong chuồng có con heo mà không giết thịt đãi khách?”
Nhà vua nghe nói đem lòng cảm phục vợ chồng người tiều phu tốt bụng. Doạn sai lính ghi vào sổ công để về ân thưởng. Về sau, người chồng được vua phong hàm bát phẩm. Từ đó có câu “ Vợ ngoan làm quan cho chồng”.
(Nguồn: "Văn học dân gian Quảng Trị"- Tập 1 - Sở văn hóa; Thông tin thể thao; Thư viện Quảng trị 1922)