Con voi thần (truyện cổ Tà Ôi)

10. Con voi thần (truyện cổ Tà Ôi)

Ở cuối bản nọ có ba mẹ con góa sống với nhau. Ngày ngày người mẹ xuống khe bắt cá và chăm sóc một nương bắp nhỏ. Khi bắp sắp trổ bông. Bỗng một đêm có một con voi to đến giẫm nát gần hết một nửa nương. Người mẹ quá đau khổ, và quyết đi tìm cho ra con voi phá rẫy. Qua bao ngày lặn lội vất vả, bà mới nhận ra bóng dáng con voi trên sườn dốc. Nỗi bực tức làm bà muốn chạy đến ngay chỗ con vật nhưng cơn khát và mỏi làm người mẹ kiệt sức. Bà đảo mắt định tìm một hốc nước lạ thay. Từ chỗ con voi, một dong nước trong vắt xối xả chảy về chỗ bà đứng. Không hề suy nghĩ, người mẹ cúi xuống vốc nước uống liền một hơi dài. Tưởng rằng bà sẽ thôi bị cơn khát dày vò, ai ngờ uống xong nước, người mẹ thấy cả người rã rời. Dòng nước cũng biến đâu mất, ý nghĩ đi bắt con voi phá rẫy cũng tiêu tan, Người mẹ lần về nhà. Ngày tháng trôi qua. Bà biết là mình đã có thai. Rồi người mẹ cho ra đời một đứa con gái. Bốn mẹ con sống bên nhau rất êm ấm. Dần già, ba cô gái cũng đã thay mẹ xuống khe lên rẫy.

Một hôm, đang đi lấy hoa chuối, hai cô chị phát hiện ra cô em út không mang dao, cô dùng tay vặn rồi cặp bắp chuối vào nách. Họ trêu em

-              Con gái voi có khác, xem nó làm như hệt bố voi ấy!

Con gái út  tủi thân lắm. Đêm ấy cô về hỏi cặn kẽ về bố rồi nằng nặc đòi mẹ chi đi tìm

Biết tính cô út dã nói là làm, người mẹ đành cho cô ra đi.

Theo dấu chân voi, cô út quyết định tìm cho ra bố. Dọc đường gặp ai cô cũng hỏi:

-              Có ai thấy con voi có dấu chân đạp đất tủa được một gùi lúa không? 4

Mọi người đều trả lời:

- đã lâu tôi không thấy con voi ấy nữa.

Cô gái lại đi tiếp.

Một hôm cô đến một rừng nữa rậm rạp. Nghe tiếng nứa gãy rào rào cô đoán có một đàn voi đang đi tới. Cô cất tiếng khóc:

Ơi con voi to, ơi con voi bố

Nay bố ở đâu

Mẹ lấy coi đẻ ra con

Con nhớ hố, con đi tìm

Bố voi ơi, bố voi ơi…

Nhận ra dáng con voi đực đến gần. Cô gái cùng khóc to. Trông thấy cô, voi đực gầm lên một tiếng rền trời rồi lầy vòi cuốn cây đi nhanh nhau chạy. Sau một hồi dọa dẫm và ngắm nhau, voi đực nhận ra cô gái là con mình. Nói dùng vòi cuốn cô gái đưa lên cao tỏ vẻ vui mừng.

Voi đưa con vào bản của một Pr-nha giàu. Trông thấy con voi to, trên lưng mang một cô gái, Pr-nha đem ná ra định bắn, hắn liền bị con voi quật tan xác. Voi chọn một ngồi nhà đẹp nhất, đặt con gái xuống rồi nói:

-Nhà cha ta con ở đây. Con ở nhà đã có sẵn cái ăn, cái mặc. Bố đi, một tuấn trăng bố về. Khi bào cần bố, con nhớ gọi: “Bố voi ơi” là bố về ngay.

Tuy được sống đầy đủ nhưng cô gái không vui. Cô nhớ nhà lắm. Cô quyết định trở về nhà thăm mẹ và hai chị. Gặp nhau mẹ con, chị em mừng mừng tủi tủi.

Cô út kể chuyện gặp bồ voi cho mẹ và hai chị nghe rồi nói rõ ý định muốn đem cả nhà đến ở với mình. Người mẹ ngần ngại nhưng hai cô chị thì rất thích. Thế là bốn mẹ con được sống bên nhau trong một bản mói.

Rồi ngày kia voi đực trở về. Từ xa nó đã thấy ba cô gái chạy ra đón. Gặp bố, cô út vội thưa:

- Bố ơi, mẹ và hai chị con đến thăm bố!

Không nhận ra đứa nào là con của mình vì ba cô gái đều giống nhau như ba giọt nước, voi đực bèn nói:

- Tao có ba quả trứng, tao ném qua chúng mày ném lại. Đứa nào ném trứng không vỡ là con tao.

Trong khi hai cô chị run rẩy làm trứng vỡ tan tành thì cô út bình tỉnh ném trứng trúng vòi voi, voi dùng với cuốn lấy quả trứng nguyên lành. Để voi tin, cô út còn leo lên mình voi. Cô chạy đi chạy lại từ đầu đến chân mấy vòng.

Nhận đúng con mình rồi voi đực nói với hai cô chị:

 - Bản giàu có của tao đây. Tao cho ba mẹ con mày ở với nhau, tao đem con gái tao đi nơi khác.

Voi đực cuốn con lên lưng đạp rừng đi thẳng.

Đến một bàn lạ, voi đục lại giết chết Pr-nha. Nó bảo con gái:

- Con ở đây để bố đi lấy của cải về cho con. Nếu con muôn lấy chồng thì nói với bố, bố sẽ tím về cho.

Sợ voi mang về cho mình một chàng trai xấu xí, cô gái bảo:

 - Bố ơi, con không lấy chồng đâu. Ai người ta thèm lấy con gái voi bao giờ.

Nhưng chỉ mấy ngày sau, cô út đã buồn như tàu môn héo. Cô thấy cần phải có một chàng trai bên cạnh. Cô bèn ra bến hái một trái bưởi, bổ đôi ra rồi dắt vào đó một sợi tóc. Trước khi thả trái bưởi xuống dòng suối cô gái ước:

- Tôi muốn có một người chồng tốt. Ai bắt được trái bưởi này, tôi sẽ lấy làm chồng.

Thấy trái bưởi trôi, lũ khỉ thèm lắm nhưng chẳng có con nào dám bơi ra lấy. Chúng cứ chạy theo mãi.

Đến một bến vắng, trên bến có một chàng trai đang ngồi câu cá. Trên người chàng chỉ độc có chiếc khố vải sui. Nhìn thấy trái bưởi, chàng thở dài:

 - Tôi là thằng Căn tủi nghèo khó. Tôi chỉ có một thân một mình. Nếu trời có thương thì cho tôi bắt được trái bưởi nọ, tôi sẽ lân tìm chủ nó.

Căn tủi vừa dứt lời, quả bưởi dạt vào bờ. Thấy Căn tủi vớt được trái bưởi, lũ khỉ tức lắm. Chúng bàn nhau tìm cách trả thù.

Sáng hôm sau, Căn tuit ngược dòng tìm cô gái có sợi tóc dài trong trái bưởi. Chàng đi mãi, đi mãi mới gặp một bến nước có bưởi trĩu cành. Chàng lần dò vào bản. Bản vắng bóng người. Chàng đi mãi mới thấy trong ngôi nhà lớn có một cô gái đang nằm ngủ bên bếp lửa. Thấy mái tóc dài của cô chày r xòa trên sàn, chàng đánh bạo bứt một sợi. Cô gái choàng tỉnh. Nàng bàng hoàng khi nhì thấy một chàng trai khỏe đẹp đang đứng nhìn mình:

-Dàng ơi! Con chim triềng sao lại lạc vào đây?

Căn tủi không nói gì, chàng lôi từ trong gùi ra một trái bưởi lấy hai sợi tóc so vào nhau. Người con gái thẹn thùng nhận ra chính là chàng trai đã bắt được trái bưởi. Thế rồi họ nhận lời nhau.

Nhưng cô út trong lòng như lửa đốt. Nàng thổ lộ cùng chồng:

-Anh Căn tủi ơi! Ta làm vợ chồng mà chưa được bố đống ý. Em đã lỡ nói với bố em là em không lấy chồng. Nay bố về thấy anh bố giết anh mất. Hay ta đi tìm một nơi thật xa mà sống.

Thế là họ dọn đồ đạc ra đi

Lũ khỉ rắp tâm trả thù. Khi nghe những lời cô út nói với chồng, chúng bèn đi tìm voi đực để mách tội Căn tủi. Nhưng khi nghe con gái đã lấy chồng, voi đực rất mừng. Nó lại lùng khắp nơi để tìm ra con.

Vợ chồng Căn tủi vượt qua mấy ngọn khe mới dừng lại để dựng nhà. Để ngăn thú dữ, họ còn làm nhiều hầm chông, cạm bẫy. Hai vợ chồng sống bên nhau rất hạnh phúc, bên hộ còn có thêm đứa con trai.

Một ngày kia, voi đực chở đầy hàng tìm đến chỗ vợ chồng Căn tủi ở. Gần đến nơi voi đực rống vang tin cho các con biết. Nhận ra tiếng bố, vợ chồng Căn tủi vừa mừng vừa sợ, nhưng rồi họ cũng ôm con chạy ra.

Từ trên triền dốc, voi đực mừng quá, nó lại thẳng đến chỗ con và cháu nội. Chẳng may nó bị sụp hầm. Thấy voi đực bi nạn, vợ chồng Căn tủi lao về phía bố kêu khóc:

-Bố ơi! Bố ơi! Con đào hầm là để chống thú dữ, con không có ý hại bố…

Voi đực đã kiệt sức. Nó nhìn ba người ràn rụa nước mắt và nói:

-Bố sắp chết, bố chỉ thương các con, sau khi chết, các con hãy lấy hết hàng trên lưng bố mà về làm của. Xong hãy chất củi đốt xác bố để bố về với Dàng…

Ngọn lửa thiêu xác voi đực rực sáng cả một góc trời, mỗi tàn rơi xuống đều biến thành một ngôi nhà hay một con trâu, con lợn. Nhưng tàn sáng hơn lại hóa thành những chàng trai, cô gái. Họ ùa đến chỗ Căn tủi xin cho tôi tớ trong nhà.

Vợ chồng Căn tủi được bầu làm chủ bản. Họ cùng nhau lên nương, ra suối trong tiếng thanh la vang lên mỗi sáng, mỗi chiều.

(Nguồn: "Văn học dân gian Quảng Trị"- Tập 1 - Sở văn hóa; Thông tin thể thao; Thư viện Quảng trị 1922)