4. Ba cô gái và anh ngọng
Ngày trước, ở làng nọ có lão địa chủ nổi tiếng giàu có và hách dịch. Lão lại có ba cô con gái rất xinh đẹp. Trai làng nhiều người nhòm ngó, có anh đến xin làm thuê để có dịp nhìn cho thỏa thích. Lão địa chủ rất nuông chiều con, lại tập cho con học thói trưởng giả. Các con gái lão bị câm cung, không tiếp xúc với trai gái cùng lứa trong lành, đi đâu cũng người hầu kẻ hạ trông thật chướng mắt. Các cô gái lâu dần thành thói ngạo mạn, khinh khinh, chẳng xem ai ra gì cả.
Đám trai làng hàng ngày chứng kiến cảnh ấy vô cùng tức giận, bèn tìm cách trị thói hống hách, ngạo mạn của cha con lão địa chủ cho bỏ ghét. Có mất anh học trò nghỉ ra được một quỷ kế. Thế là họ kéo nhau đi tìm anh ngọng ở cuối làng.
Một hôm, nhân lão địa chủ sang làng bên ăn giổ, ba cô gái bị cấm cung lâu ngày rủ nhau ra vườn chơi, mắt cứ ngóng ra cổng xem chừng bố về mà kịp chạy vào nhà. Bên kia tường, anh ngọng đã phục sẵn. Đợi các cô đi ngang qua, anh ta liền ném con chim đã chuẩn bị trước vào vườn, cứ như vừa bắn rơi, rồi kêu la rối rít:
- Ỏ ấy o, ượm ùm on u ( ơi mấy o, lượm dùm con cu)
Cả ba đều nghe thấy, nhưng vốn kiêu ky, cò nọ đùn cò kia chẳng ai thèm nhặt cả. Cuối cùng, một cô gái phải mở cổng cho anh vào cườn. Chàng ngọng nhặt chim lên, vừa ngắm nghía, vừa xuýt xoa:
- U èo óa! ( Cu béo quá)
Rồi làm như không có ai chung quanh, anh ta tỉ mỉ vặt từng chiếc lông trước cặp mắt tò mò và hiếu kì của các cô. Xong đâu anh ta ngỏ ý mượn đồ để nấu. Thấy vui vui, các cô vào nhà mang đủ thứ. Chàng ngọng vừa làm vừa đùa cợt với các cô, quẩn cả trời. Bất chợ, lạo địa chủ trở về. Bí nước các cô vội kéo anh ta giấu vào buồng ngủ. Lát sau, biết bố đã vào nhà trong, một cô vào anh ta để mở cổng cho về. Ngọng ta cứ nhừng nhằng mãi không chịu ra, có là sợ. Đôi co một lúc, sợ to tiếng cuối cùng các cô phải đẩy anh ta xuống gầm giường, tỉnh sáng hôm sau sẽ đuổi ra.
Đêm đến, tất cả lên giường nghỉ. Nằm một mình dưới giường anh chàng mới rên rỉ. Càng khuya tiếng rên nghe càng lớn, vọng sang tận phong bên. Các cô hoảng quá bèn kéo ra hỏi sự tình. Chàng ngọng vừa run rẩy vừa la “ ạnh ông ủ ược” ( Lạnh không ngủ được) rồi tiếp tục rên to hơn. Bên kia buồng, bà mẹ nghe ồn ào, liền dậy xem sao. Cả ba vô vội vàng kéo ảnh chàng lên giường, trùm chăm lại. Ba mẹ hỏi qua quít rồi quay ra. Tưởng yên, ai dè bừa đêm anh ta lại rên “ o ắp ới” ( cho đắp với). Giận tím mặt nhưng chảng làm khác được, các cô đành phải cho gả vào đắp chung chăn. Lần sau chỉ nghe tiếng sột soạt, chẳng nghe tiếng rên, tiếng gắt nữa.
Mờ sáng hôm sau, làm bố đi đổ rác, cả ba cô gái nhốt anh ta vào sọt rồi khiêng ra ngoài cồng mà thả. Các cô nhìn nhau ngượng ngùng không nói được câu nào. Anh ngọng hí hửng phủi đít ra về.
Chẳng bao lâu chuyện lan ra khắp làng. Lão địa chủ bẽ mặt mà phải ngậm bồ hòn làm ngọt. Từ đó các cô gái cũng bỏ thói dành, khinh người.
(Nguồn: "Văn học dân gian Quảng Trị"- Tập 1 - Sở văn hóa; Thông tin thể thao; Thư viện Quảng trị 1922)