10. Sự tích chùa Phật Lồi

   Sự tích chúa Phật Lòi Cách đây đã lâu lắm, vào một năm trời làm hạn hán mất mùa. có một ông lão theo đoàn người kiếm ăn ở xử ngoài kéo vào. Đến sông Thạch Hân thì lão đõi là và ngất xỉu bên vệ đường. Những người làm ruộng thấy vậy đưa lão về nhà chăm sóc chu đáo. Ông lão rất cảm động và xin được ở lại nương náu trong làng cho qua cơn hoạn nạn.

 Thấm thoát thời gian trôi đi, ông lão cần mẫn khai phá đồi hoang, chẳng mấy chốc đã có hàng chục mẫu ruộng. Một hôm đang  gieo hạt sát cạnh làng, ông lão bỗng thấy một đàn chim sẻ bay rợp trời. Đàn chim lượn một vòng rồi đậu hết cả xuống mô đất. Thấy sự lạ, ông lão về thuật lại cho dân làng hay. Một cụ già trong làng bảo:

 - Đất lành chim đậu mà. Thế tức là ý trời bảo lão hãy bám lấy đất này mà sống, có ngày đất sẽ không phụ ta đâu. Nghĩ lại mà đúng. ít lâu sau, ông lão xin làng được một ngôi chùa để thờ phụng hương khói, cầu mong trời phật ban phước cho mọi người. Thế rồi chùa được xây cất trên một tràng cát lớn. Trong chùa có rất nhiều tượng Phật. Đặc biệt có một tượng Phật cao hơn bốn thước, to đến một người ôm không xuể. Hàng năm cứ đến đêm rằm, dân làng đều ra cầu nguyện, mong cho cuộc sống no đủ, an lành.

Từ Năm ấy, một cơn bão ập đến. Nhà cửa đổ sập, ngôi chùa thì bay mất, chỉ còn pho tượng đứng trơ vơ giữa trời đất. Về sau nó cũng bị cát lấp dần, chỗ ngôi chùa đứng chỉ còn là một gò đất cao, Tường nhớ ông lão, làng cho dựng lại ngôi chùa trên nền cũ. Vùng ấy nay thuộc xã Triệu Thượng. Sau một thời gian, chúa bị bỏ không, dần dần trở thành vùng hoang phế.

(Nguồn: "Văn học dân gian Quảng Trị"- Tập 1 - Sở văn hóa; Thông tin thể thao; Thư viện Quảng trị 1922)